Tuinderswoning aan de Rijksstraatweg (H12)
Adres: Rijksstraatweg 132, 1968 LL Heemskerk
Kadastraal: E 1677
Inleiding
Op de hoek van de Rijksstraatweg en de Oosterweg gelegen voormalige TUINDERSWONING uit 1912 met achterliggende SCHUUR uit hetzelfde jaar. Het geheel werd gebouwd in opdracht van Arie Jnz. Scheerman naar ontwerp van de plaatselijke meestertimmerman en aannemer B. Nijman die tevens gemeentelijk bouwopzichter was en als zodanig zijn eigen ontwerptekening goedkeurde.1 Vermoedelijk was ook de uitvoering van het werk in handen van Nijman. De op 19 februari 1912 aangevraagde bouwvergunning werd drie dagen later verleend. Kenmerkend voor de jaren tien is dat de schuur, vermoedelijk uit kostenoverwegingen, geheel gemetseld is in relatief goedkope witte kalkzandsteen. Bij het woonhuis is ook kalkzandsteen toegepast, maar uitsluitend ter verfraaiing. In 1956 liet de toenmalige eigenaar G.P. Termes tussen de woning en de schuur een keuken met portaal bouwen (ontwerp: P. Beentjes, bouwkundige te Heemskerk; uitvoering: J. Schuijt). Wegens bezwaren van de eigenaar zijn het huis en de schuur alleen uitwendig vanaf de openbare weg beoordeeld. Blijkens de ontwerptekening van 9 februari 1912 had de woning op de parterre rechts van het midden een dwarsmuur. Rechts hiervan was een keuken waarachter een halletje en een trap, en links een woonkamer met achterin twee bedsteden waartussen een kast. Na het gereedkomen van de nieuwe keuken in 1956, ging de oude keuken dienst doen als slaapkamer.
In de voortuin staan vier leilinden die deel uitmaken van de bescherming.
N.B. De uit 1956 daterende laagbouw tussen de woning en de schuur valt buiten de bescherming.
Omschrijving
Op rechthoekig grondplan (8,60 x 5,40 m) gebouwd woonhuis van één bouwlaag onder een zadeldak met de noklijn evenwijdig aan de Rijksstraatweg. Het dak is gedekt met gesmoorde kruispannen. Halverwege de nok staat een schoorsteen van rode machinale waalsteen. De buitengevels zijn opgetrokken in rode machinale waalsteen in halfsteens verband met snijvoeg. Het muurwerk wordt rondom verlevendigd door banden van witte kalkzandsteen. In de voorgevel is ter verfraaiing ook roze kalkzandsteen toegepast.
De voorgevel (W) telt drie schuifvensters met glas-in-loodbovenlicht: links twee en rechts één. Boven alle drie vensters is een rollaag van roze kalkzandsteen gemetseld. Verder is roze kalkzandsteen (koppen en klezoren) toegepast in de banden ter hoogte van de wissel- en bovendorpels van de vensters en in het eveneens in witte kalkzandsteen uitgevoerde fries bovenaan de gevel. Het roze sierpatroon in het fries bestaat uit een strekkenlaag met onder elke strek een kop en een klezoor. Boven het fries bevindt zich een op geprofileerde klossen rustende zinken bakgoot waaronder drie schootankers.
De kopse zijgevels hebben rechte windveren en in het midden van de achterliggende zoldervloer een muuranker. In de rechterzijgevel (Z) bevindt ter hoogte van de zolder een schuifvenster met T-raam. De linkerzijgevel (N) heeft een vierruits zoldervenster (het parterrevenster rechts is evenals het venster links in de rechterzijgevel en het venster rechts in de achtergevel vermoedelijk naderhand aangebracht). Bovenaan de achtergevel (O) bevindt zich een bakgoot op driehoekige klossen.
De 2,05 meter achter de woning gelegen schuur heeft een rechthoekige plattegrond (6,50 x 5,40 m) en een hoogte van één bouwlaag onder een mansardedak met de nok haaks op de Rijksstraatweg. Op het dak liggen gesmoorde Hollandse pannen. De buitengevels zijn opgetrokken in witte kalkzandsteen waalformaat in halfsteens verband.
De noordgevel van de schuur heeft bovenaan een zinken bakgoot rustend op gootklampen. Rechts bevindt zich een klein vierruits venster. Ter plaatse van de opgeklampte deur van kraaldelen links in de gevel en de dichtzetting ernaast (met daarboven een raam) bevond zich blijkens de bouwtekening uit 1956 een dubbele schuurdeur.
De kopse westgevel van de schuur wordt door de laagbouw uit 1956 grotendeels aan het oog onttrokken. De kopse oostgevel is ter hoogte van de begane grond blind en heeft in het midden van de verdieping een lage, aan twee duimgehengen afgehangen opgeklampte deur van kraaldelen met daarboven een vijfruits bovenlicht. Onder de deur bevindt zich een schootanker.
De zuidgevel is vanaf de openbare weg niet goed te beoordelen.
In de voortuin staan vier leilinden die dienen als zonwering voor de aan de voorzijde (W) gelegen woonvertrekken.
Waardering
Het woonhuis Rijksstraatweg 132 met achterliggende schuur en bijbehorende leilinden is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als grotendeels gaaf bewaard gebleven en voor Heemskerk kenmerkend kleinschalig tuinbouwbedrijf uit de jaren tien van de twintigste eeuw, opgetrokken in een karakteristieke eigentijdse architectuur met rijk gebruik van kalkzandsteen. Tevens heeft het geheel situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging op de hoek van de Rijksstraatweg en de Oosterweg.