Stolpboerderij aan de Voorweg (H41)

Adres: Voorweg 30, 1969 MD Heemskerk
Kadastraal: E 1486

Inleiding

De Voorweg maakt deel uit van het voormalige buurtschap Heemskerkerduin. Dit zanderijengebied ten westen van de Rijksstraatweg heeft een agrarisch (tuinbouw) karakter en wordt gekenmerkt door verspreide bebouwing, waaronder stolpboerderijen en tuinarbeiderswoningen.
De boerderij is vrijstaand gelegen aan de oostzijde van de Voorweg nabij een bocht en staat relatief dicht aan de weg. Rechts ligt een (openbaar) onverhard pad dat, onder meer, naar het achtererf leidt.
De boerderij dateert uit circa 1910 en behoort tot het stolptype¹. Het voorhuis (woongedeelte) bevindt zich aan de straatzijde. Hierachter bevindt zich het voormalige stal- en baakgedeelte. De belangrijkste wijzigingen aan het pand betreffen het vernieuwen van de dakbedekking en het vernieuwen en wijzigen van enkele gevelopeningen.

Beschrijving

De boerderij is opgetrokken op een vierkante plattegrond en bestaat uit één bouwlaag met kapverdieping onder een schilddak (stolp) dat aan de noordzijde is afgekapt en daar alleen een wolfseind heeft. Het dak is gedekt met (nieuwe) moderne keramische genuanceerde pannen.
De gevels zijn gemetseld in grauwe baksteen in halfsteens verband. In de linker zijgevel (noord) is de verdieping van het rechtopgaande deel grotendeels gepotdekseld.
De gevels worden afgesloten door een eenvoudige bakgoot met geprofileerde gootklossen. De noordgevel heeft een dergelijke bakgoot bij het wolfseind en houten windveren ter weerszijden hiervan.
De voorgevel heeft vier houten éénruits ramen met kalf waarboven zich éénruits, met decoratief glas-in-lood bezette, bovenlichten bevinden. De vensters bezitten gemetselde lekdorpels.
De rechter zijgevel (zuid) heeft links van het midden de hoofdentree. Een gemetselde waterput flankeert de entree. Het houten deurkozijn heeft een zijlicht, twee bovenlichten en een (vernieuwde) deur. Links van deze entree zit een (vernieuwd en verkleind) éénruits raam. Rechts van deze entree zitten, ter hoogte van de voormalige koestal, drie kleine vierkante éénruits stalraampjes.
De linker zijgevel (noord) heeft links in de gevel hoge dubbel openslaande inrijdeuren die toegang geven tot de baak. Rechts van de inrijdeuren zit een (vernieuwd) tweeruits raam. De verdieping heeft twee (niet beschermenswaardige) éénruits ramen. Rechts in de gevel bevindt zich een (niet beschermenswaardige) zwart gemoffelde rookgasafvoer.
De achtergevel heeft links een gemetselde toiletaanbouw met houten entree (zuid) en éénruits raampje (oost). Deze aanbouw wordt afgesloten door een lessenaarsdak. Rechts van deze uitbouw en rechts in de gevel zit een éénruits deur met éénruits (vernieuwd) bovenlicht. Hiertussen zit een (vernieuwd) éénruits raam.
In deze achtergevel zijn de muurankers zichtbaar van het houtskelet van de inpandige baak.

Interieur
De hoofdstructuur (balklagen, haardplaats) en -indeling zijn geheel behouden gebleven. De interieurafwerking zoals bijvoorbeeld de omtimmering van de haardplaats in de bijkeuken zijn gemoderniseerd.
De hal achter de entree leidt links naar de bijkeuken en het woonvertrek en rechts naar de voormalige veestalling. De relatief smalle, langgerekte en iets verdiept gelegen grup, bestemd voor de mest, is nog aanwezig. De oost-west georiënteerde grup staat in verbinding met de voormalige koestal rechts. Deze koestal wordt verlicht door drie kleine vierkante stalraampjes. In de ‘grupgang’ zijn links in het muurwerk de houten staanders zichtbaar van de hierachter gelegen hooiberg of baak.
De baak bezit een rechthoekig grondvlak (dubbel vierkant) met zeven hoog opgaande houten staanders en een gordingenkap die is opgebouwd uit stijlen, korbelen en schoren. De hoge inrijdeuren zijn opgeklampt.

Erf/tuin/groenelementen
De boerderij wordt aan de voor- en zuidzijde door een tuin met haag omgeven. Hierin staan twee monumentale bomen. De haag in de voortuin wordt rechts onderbroken door twee bakstenen kolommen die toegang geven naar de entree in de rechter zijgevel. Het erf aan de noord- en achterzijde is bestraat. Het openbare onverharde pad aan de zuidzijde leidt naar de stenen oprit van het achtererf. Een (vernieuwd) dubbel openslaand stalen hekwerk leidt naar het achtererf.
Op het zij- en achtererf staan enkele (niet beschermenswaardige) bijgebouwen.

Waardering

De boerderij uit circa 1910 heeft cultuurhistorische waarde als een in hoofdvorm en structuur gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een stolpboerderij. De typologie van de stolp is kenmerkend voor de historische plattelandsbebouwing van het Heemskerkerduin. Als onderdeel van de economische en historisch agrarische ontwikkeling van Heemskerk is deze stolpboerderij daarom van belang.
De inpandige monumentale baak met draag- en kapconstructie en de voormalige grup met aangrenzende koestal versterken de cultuurhistorische waarde. In combinatie met het omringende erf, tuin en erfafscheiding (haag) is sprake van een bijzonder complex.

Vanwege de vrijstaande ligging en de prominente verschijningsvorm van de stolp neemt de boerderij een beeldbepalende positie in. Het vormt een wezenlijk en onlosmakelijk onderdeel van de uit diverse vrijstaande objecten bestaande historisch-agrarische bebouwing langs de, binnen een landelijke omgeving gelegen, Voorweg. De ensemblewaarde met de omgeving is daarom hoog.

Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving van het object omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.