Stolpboerderij aan de Voorweg (H20)
Adres: Voorweg 65, 1969 ME Heemskerk
Kadastraal: A 1182
Inleiding
Aan de oostkant van de Heemskerker duinen en in de bocht van de Voorweg gelegen STOLPBOERDERIJ uit omstreeks 1900 genaamd "Duinhoeve". Het is niet bekend wie deze sober uitgevoerde onvolledige stolp ontworpen en gebouwd heeft. De opdrachtgever was wellicht de toenmalige eigenaar van het achterliggende duingebied. Tot 1973 heeft de familie Baltus gedurende lange tijd de boerderij bewoond.1 In dat jaar is de stolp in opdracht van de Stichting Scoutcentrum Heemskerk verbouwd tot jeugdcentrum en als zodanig is het pand nog steeds in gebruik.2 Het exterieur heeft bij de verbouwing nauwelijks wijzigingen ondergaan en ook de oorspronkelijke indeling van het interieur is ondanks het verwijderen van enkele bedsteden herkenbaar gebleven. Opvallend is dat de boerderij alleen rechtsachter een kleine stalruimte had die plaats bood aan hooguit enkele koeien. Vóór het pand staan vier leilinden die deel uitmaken van de bescherming.
Omschrijving
Op rechthoekig grondplan (12,03 x 11,02 m) gebouwde onvolledige stolp met een schilddak waarop gesmoorde Hollandse pannen. Het wolfeind boven de hoge, met brede gepotdekselde delen beklede achtergevel is echter gedekt met gesmoorde grote Romaanse pannen. De voorgevel en de zijgevels zijn opgetrokken in rode machinale waalsteen in halfsteens verband met snijvoeg en voorzien van een rollaag boven het trasraam. Bovenaan de drie gevels bevindt zich een houten bakgoot op klossen en daaronder schootankers waarmee de achterliggende zolderbalken verankerd worden. De aan de dars grenzende linker helft van de linkerzijgevel heeft twee op 1,35 meter hoogte aangebrachte schootankers ter verankering van de achterliggende muurstijlen.
De asymmetrische voorgevel (O) telt drie schuifvensters met in het onderraam een verticale middenroede en in het bovenlicht vermoedelijk naderhand aangebracht meerkleurig (lichtgeel, roze, paars, oranje) glas in lood in de stijl van de Amsterdamse School: links één venster, en in de rechter gevelhelft het tweetal vensters van de voormalige woonkamer erachter. Rechts van het linker venster bevindt zich bovenin een bedstedenraampje.
De linkerzijmuur (Z) heeft rechtsboven twee bedstedenraampjes. Ter plaatse van de dichtzetting in de linker gevelhelft bevond zich tot 1973 een vierruits darsraam (de deur rechts van het midden is niet oorspronkelijk).
De rechterzijgevel (N) heeft linksonder een klein gietijzeren ventilatierooster, linksboven een bedstedenraampje, meer naar rechts een klein (vernieuwd) keldervenster, in het midden een keukenvenster met middenstijl en rechts hiervan een klein venster dat blijkens het omringende metselwerk oorspronkelijk groter was. De twee laatstgenoemde vensters zijn voorzien van oranjerode lekdorpeltegels die rusten op een naar voren gekantelde rollaag. Rechts in de gevel bevindt zich een dichtgezet voormalig stalvenster.
De gepotdekselde achtergevel (W) heeft een gemetselde plint van machinale waalsteen in halfsteens verband met snijvoeg (het linker gedeelte van de plint is gepleisterd). Rechts bevindt zich een opgeklampte dubbele darsdeur, in het midden een klein vierruits venster, en links een voormalige staldeur met bovenlicht (vroeger drieruits; de nooddeur erboven is bereikbaar via een stalen buitentrap die geen deel uit maakt van de bescherming). Ter plaatse van het huidige venster links bevond zich een vierruits venster.
Het interieur verkeert nog gedeeltelijk in de oorspronkelijke staat. De inwendige houten draagconstructie bestaat uit een relatief klein rechthoekig vierkant waarvan de ronde vierkantsstijlen geplaatst zijn op circa 60 cm hoge poeren van rode machinale waalsteen. Zowel de stijlen als de zwingen van het vierkant zijn voorzien van gehakte telmerken. Tussen de achterste vierkantsstijlen en de achtergevel bevindt zich een smalle ruimte. De kap is naar verluidt beschoten met schaaldelen. Links van het vierkant bevindt zich de voormalige dars en rechts een (gemoderniseerde) keuken met links in de oostmuur een spiegelbeklampte deur die toegang geeft tot een kleine kelder met een vloer van rode plavuizen en gepleisterde wanden. De vlakke achterzijde van de deur was blijkens nog aanwezige verfresten blauw geverfd. Rechts tegen de oostmuur van de keuken bevond zich blijkens de in 1973 vervaardigde tekening van de bestaande toestand een schouw die grensde aan de (vernieuwde) schouw in de voormalige woonkamer rechtsvoor. De nog originele noordwand van de woonkamer telt drie spiegelbeklampte deuren: links een enkele deur waarachter een ondiepe legkast (met daarachter de kelderingang), in het midden een deur waarachter een kast met een verhoogde vloer (in verband met de kelder eronder) en rechts een dubbele deur die toegang geeft tot een eveneens onderkelderde voormalige bedstede. Tussen de woonkamer en de kamer linksvoor bevond zich een doorgang waarnaast aan de kant van de voorgevel een vanuit laatstgenoemde kamer toegankelijke bedstede en aan de andere kant in beide kamers een kast. De twee kamers hebben schuifblinden ter weerszijden van de vensters en eronder een lambrisering van kraaldelen. Tussen de kamer linksvoor en de linkerzijgevel waren nog twee bedsteden gesitueerd. Het aan de keuken grenzende vertrek rechtsachter was vroeger in gebruik als stalruimte en is vanuit het vierkant bereikbaar via een opgeklampte deur.
In de voortuin staan vier leilinden die schaduw bieden aan de achter de voorgevel gelegen kamers.
Waardering
De stolpboerderij Voorweg 65 met bijbehorende leilinden is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als sobere en merendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een stolpboerderij van het onvolledige type daterend uit het vierde kwart van de negentiende of het eerste kwart van de twintigste eeuw. Tevens heeft de stolp situationele waarde vanwege de landelijke ligging en de beeldbepalende situering in de bocht van de Voorweg.