Jachtopzienerwoning aan de Rijksstraatweg (H38)

Adres: Rijksstraatweg 219, 1969 LG Heemskerk
Kadastraal: A 3267

Inleiding

Rijksstraatweg 219 is vrijstaand gelegen aan de westzijde van de Rijksstraatweg. Het pand staat vrijwel pal aan de weg. Aan de achterzijde (west) grenst het Noord-Hollands Duinreservaat. Langs de rechter zijgevel loopt een (openbaar) pad naar het dit achtergelegen duingebied. Via dit pad is ook de, in de achtergevel gelegen, entree van de woning te bereiken.
Het pand is mogelijk als jachtopzienerwoning gebouwd en waarschijnlijk in twee perioden tot stand gekomen.
Het oudste deel te weten de noordelijke helft dateert waarschijnlijk uit het midden van de 19de eeuw¹.
In 1949 wordt het pand ingrijpend verbouwd in opdracht van het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN). De bouwtekening in het bouwdossier geeft geen duidelijkheid wat de wijzigingen precies inhielden. Het is goed mogelijk dat het de uitbreiding aan de zuidzijde betreft. In ieder geval dateren de interieurelementen zoals de houten keukenkast en de paneeldeuren uit deze tijd.

Beschrijving

De woning heeft een L-vormig grondplan en bestaat uit één bouwlaag en een kapverdieping onder een zadeldak met ongelijke schilden dat gedekt is met gesmoorde Opnieuw Verbeterde Hollandse pannen. Het achterdakvlak is geknikt. De nok ligt evenwijdig aan de straat.
De gevels zijn gemetseld in halfsteens verband en wit gesausd. De plint is deels gepleisterd en zwart geschilderd, deels zwart gesausd. De kopgevels hebben rollagen boven de gevelopeningen.
De voorgevel bezit drie zesruits schuiframen met drieruits bovenlichten.
De gevel wordt afgesloten door een gootlijst met geprofileerde, peerkraalvormige consoles en een uitkragende bakgoot.
De achtergevel heeft rechts een éénlaags, plat afgedekte, aanbouw met entree. Deze aanbouw grijpt in het dakvlak aan. Links zit de entree in de vorm van een vierruits deur. De entree wordt rechts geflankeerd door twee vierruits ramen en links (om de hoek) door een vierruits raam.
De achtergevel wordt, net als de voorgevel, afgesloten door een gootlijst met geprofileerde peerkraalvormige consoles en een uitkragende bakgoot.
De kopgevels zijn puntgevels met boeibord en muurankers.
De rechter kopgevel (noord) heeft op de begane grond links een dubbel openslaand tweeruits raam en rechts een klein toiletvenster. Het verdiepingsvenster bezit een raam met (niet beschermenswaardige) plakroeden.
De linker kopgevel (zuid) heeft op de begane grond een zesruits schuifraam met drieruits bovenlicht. Links (in de aanbouw) zit een vierruits raam. De verdieping bezit een vierruits raam.

Interieur
De oorspronkelijke structuur en indeling zijn bewaard gebleven. De entree in de achtergevel leidt naar de, met oorspronkelijke plavuizen, bevloerde hal van waaruit de verschillende vertrekken worden ontsloten. Overal zijn de paneeldeuren uit 1949 bewaard gebleven. Rechts (in de aanbouw) zit de keuken waarin de houten provisiekast uit 1949 bewaard is gebleven. Het linker vertrek is de huidige badkamer.
Oostwaarts van de keuken bevindt zich de voorkamer waar de grenenhouten vloerdelen en het balken plafond oorspronkelijk zijn. Ook de vloerdelen en het balken plafond in de twee aangrenzende vertrekken (allen bereikbaar via de hal) zijn oorspronkelijk. Vanuit de meest noordelijk gelegen kamer leidt een (nieuwe) steektrap naar de lage zolderverdieping.
De kap bezit een eenvoudige, grenenhouten spantenconstructie en oorspronkelijke vloerdelen.

Erf/tuin/groenelementen
Het pand wordt van de Rijksstraatweg gescheiden door een relatief smalle voortuin en een (droge) sloot. Aan de zuid- en achterzijde grenst een grote tuin. In de achtertuin staat een éénlaags houten schuur met zadeldak (1976).
Aan de overzijde van het (openbare) pad dat het duingebied inleidt ligt een bij de woning behorende moestuin die door een, voor dit historisch landschap kenmerkende, lage elzenhaag wordt omgeven.

Waardering

Rijksstraatweg 219 dateert in de kern uit het midden van de 19de eeuw en is naar alle waarschijnlijkheid als jachtopzienerwoning gebouwd. De woning heeft daardoor cultuurhistorische waarde door de verwijzing naar de historische ontwikkeling van Heemskerk waarbij de ontwikkeling van het duingebied een belangrijk onderdeel vormt.

Het pand vormt een markant, historisch object met belangrijke beeldbepalende en situationele waarden vanwege de vrijstaande, prominente ligging aan de westzijde van de Rijksstraatweg.

Er is sprake van historisch-landschappelijke waarde vanwege de relatie met het achtergelegen duingebied. Opmerkelijk is de aanwezigheid van de karakteristieke lage elzenhagen in de bijbehorende (moes)tuinen aan de noordzijde van de woning. Ze zijn aangelegd om het stuiven van het duinzand tegen te gaan en de scheiding van de kavels aan te geven.

Het pand is een zowel in hoofdvorm als in detaillering en zowel in exterieur als in interieur overwegend gaaf gebleven voorbeeld van een in traditionele trant vormgegeven woning die in twee perioden tot stand is gekomen.

Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving van het object omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.