Duinboerderij aan het Kraaiennest (H29)
Adres: Kraaiennest 1, 1969 LR Heemskerk
Kadastraal: A 3265
Inleiding
Kraaiennest 1 is vrijstaand gelegen aan de westzijde van de Rijksstraatweg. Het pand staat vrijwel pal aan de weg en ligt iets lager ten opzichte van de rijweg. Aan de achterzijde grenst het aan het duinlandschap van het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN). Het pand behoort tot de oudere bebouwing langs de Rijksstraatweg. Het maakt oorspronkelijk deel uit van het buurtschap Noorddorp: de bebouwingsconcentratie in de bocht van de Rijksstraatweg, ter plekke van de aantakking van de Kerkweg en de Oosterweg.
Kraaiennest 1 dateert uit het midden van de 19de eeuw en is hoogstwaarschijnlijk gebouwd als duinboerderij. De situering nabij het duinlandschap maakt het waarschijnlijk dat de boerderij relatie had met de toenmalige duinontginning. De massaopbouw met stalgebouw, de voorgevel met de hooideur op de verdieping en de verbouwde hooischuur in de achteraanbouw verwijzen onder meer naar de boerderijfunctie.
Tot 1988 zaten in de voorgevel, ter plekke van de twee huidige, van plakroeden voorziene vensters, twee kleine bedsteeraampjes. Andere belangrijke wijzigingen betreffen het geheel vernieuwen en wijzigen van de linker zijgevel van het woonhuis (tuinzijde) en het wit sausen van de voorgevel en het pleisteren van de zijgevels.
Aan de achtergevel zat tot 1941 een brede, voorbij de rechter zijgevel uitstekende, hooiberg. Deze is na sloop vervangen door de huidige, houten aanbouw van kleinere afmeting.
Beschrijving
Het pand is opgetrokken op een min of meer L-vormig grondplan en bestaat uit één bouwlaag met zolderverdieping onder een zadeldak met zeer ongelijke schilden. Het linker dakschild (voormalig stalgedeelte) is geknikt. De nok staat haaks op de Rijksstraatweg. Het dak is gedekt met rode Opnieuw Verbeterde Hollandse pannen.
Op de nok staat een gemetselde schoorsteen. Het geknikte linker dakvlak heeft een (niet beschermenswaardig) Veluxraam.
Aan de achtergevel zit, ter plekke van een voormalige hooiberg, een aanbouw met een iets smaller grondplan en zadeldak waarvan de nok iets lager ligt dan die van de hoofdmassa.
De gevels zijn gemetseld in baksteen in halfsteens verband. Het metselwerk van de gevels is (niet beschermenswaardig) witgesausd (voorgevel) of gepleisterd en wit geschilderd. De gepleisterde plint is zwart geschilderd.
De voorgevel heeft in de topgevel een zwart geschilderde rollaag. Rollagen zitten eveneens boven de entree, het venster links van de entree en boven de hooideur op de verdieping. Boven het nieuw geplaatste rechter venster is nog een deel van een rollaag zichtbaar. Deze verwijst naar de plaatst van een van de twee voormalige bedsteevenstertjes.
Deze voorgevel heeft muurankers.
De zijgevels worden aan de bovenzijde afgesloten door een houten bakgoot die rust op geprofileerde houten consoles.
De voorgevel heeft rechts op de begane grond twee nieuw geplaatste (niet beschermenswaardige) vensters met (plak)roeden. Links hiervan zit een entree bestaande uit een houten onder- en bovendeur. De bovendeur heeft een vierruits raam.
Links van deze entree zit een dubbel openslaand zesruits raam.
In de topgevel, op de verdieping, bevindt zich een houten hooideur met gehengen en drieruits bovenlicht.
In de rechter zijgevel zitten vier zesruits schuiframen met drieruits bovenlicht.
De linker zijgevel heeft een sterk terugspringend geveldeel dat geheel (niet beschermenswaardig) nieuw is opgemetseld en een vernieuwde gevelindeling met entree heeft. Het sterk naar voren springende gemetselde geveldeel (onder het geknikte dakschild) is het voormalig stalgebouw. Dit, eveneens witgesausde, bouwdeel heeft een relatief klein, dubbel openslaand tweeruits raam en, in het langsgedeelte, drie ijzeren rondboog stalvensters met V-vormige ijzeren roeden.
De voormalige hooischuur aan de achtergevel is aan drie kanten met geteerd hout gepotdekseld (op een gemetselde plint) en bezit geprofileerde houten consoles. De rechter zijgevel van deze voormalige hooischuur heeft twee gekoppelde vierruits ramen, de achtergevel een (hergebruikt) negenruits raam.
Interieur
Het interieur is geheel gewijzigd en bezit, op de in zicht gelaten balklagen na, geen monumentale onderdelen.
Erf/tuin/groenelementen
De woning heeft aan de zuidzijde een diepe zijtuin. Aan de noordzijde loopt, pal langs de zijgevel, een pad naar de achtergevel.
Waardering
Kraaiennest 1 dateert uit circa 1850 en is waarschijnlijkheid gebouwd als duinboerderij. De woning heeft daardoor cultuurhistorische waarde door de verwijzing naar de historisch-agrarische ontwikkeling van Heemskerk en in het bijzonder naar de ontginning van het aangrenzende duinlandschap. Bijzondere details vormen de hooischuur, het voormalig stalgedeelte met de ijzeren rondboog stalvensters in de zuidgevel en de hooideur op de verdieping van de voorgevel.
Het pand vormt een markant, historisch object met belangrijke beeldbepalende en situationele waarden vanwege de vrijstaande, prominente ligging aan de westzijde van de Rijksstraatweg.
Het pand is een in hoofdvorm overwegend gaaf gebleven voorbeeld van een in traditionele trant vormgegeven voormalige boerderij.
Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving van het object omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.