Nieuw onderzoek onthult: zo zag Oud Haerlem eruit

Hoe zag kasteelterrein Oud Haerlem er in de middeleeuwen uit? Dat onderzocht  het bureau Saricon vorig jaar voor gemeente Heemskerk. In 2020 was al onderzoek gedaan, maar met nieuw veldonderzoek is het hele terrein in kaart gebracht. Ook zijn de resultaten tegelijk visueel geïnterpreteerd. Hierdoor kunnen we nu laten zien hoe het kasteelterrein eruit heeft gezien. Nergens in Nederland is een zo compleet en intact kasteel in de bodem bewaard gebleven.

Een compleet beeld van Oud Haerlem: dit ontdekten we

Oud Haerlem was een immens groot middeleeuws kasteelterrein. Met een hoofdburcht van 45 bij 45 meter, een voorburcht én een voorhof. Bijzonder is dat zowel binnen de voor- als hoofdburcht sporen van een kamerindeling te zien zijn. En op het voorhof zijn structuren te vinden van boerderijen, stallen en een torenmolen. Ook is er een verdedigingsstructuur van grachten en wallen. Met het aanvullend onderzoek hebben we een beter beeld van de toegang naar het kasteelterrein. De onderzoekers denken dat de toegang tot het terrein één grote wachttoren was. En dat buiten het terrein een tiendschuur stond. Een schuur waar de geïnde belastingen werden opgeslagen. 

Het oudste vierkante kasteel in Nederland

Met de informatie die we nu hebben is Oud Haerlem waarschijnlijk het oudste vierkante kasteel van Nederland. Daarvóór waren de kastelen altijd rond. Het is een enorm kastelencomplex (groter dan Muiderslot). Oud Haerlem is voor die tijd (13^e eeuw) een van de modernste en ruimst opgezette kastelen van Nederland. Zoals archeoloog Nancy de Jong – Lambregts aangeeft: “De vondsten op het terrein zijn bijzonder. Het is een middeleeuwse tijdscapsule. Nergens anders in Nederland is een zo compleet en intact bewaard kasteel in de bodem aanwezig.”

We willen de geschiedenis van Oud Haerlem beleefbaar maken

De nieuwe informatie over wat er in de grond verborgen ligt, biedt een kans om de bijzondere geschiedenis aan de bezoekers en inwoners te vertellen. Zo maken we Oud Haerlem beleefbaar. Op basis van de compleet in kaart gebrachte sporen van kasteel Oud Haerlem verwachten we in 2025 te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor het beleefbaar maken van de geschiedenis van Oud Haerlem. Denk aan bijvoorbeeld aan de markering van de kasteelstructuur, wandelpaden en een uitkijktoren. Door de waarde en de geschiedenis van het terrein te laten zien en beleven, zorgen we voor het behoud en de bescherming van de bodemresten voor de toekomst.

De visualisatie in 3D zien? U bekijkt het in de video

We maakten een interessante video over deze bijzondere plek. Zo kun je nog beter zien hoe het kasteelterrein eruit heeft gezien. Ook vertellen Nancy de Jong-Lambregts (archeoloog, geofysische interpretatie) en Jean Roefstra (historisch archeoloog) meer over de bijzondere resultaten. En hoe de resten van het kasteel al die jaren goed bewaard zijn gebleven. Lees meer over de resultaten in het onderzoeksrapport.